In Dordrecht staat een museum dat niet louter draait om nostalgische schoolspullen, maar om het verhaal van hoe Nederland leerde lezen, rekenen, denken en vooruitkomen. Het Nationaal Onderwijsmuseum gaat over emancipatie en gelijke kansen, ofwel over de manier waarop onderwijs onze samenleving vormde. Het bewaart niet alleen wat er in de klas stond, maar vooral wát er in de klas gebeurde. En juist dát museum moet dicht omdat een demissionair kabinet een aangenomen motie liever negeert.
Ik zeg: kijk eens buiten onze landsgrenzen. In Duitsland lopen bezoekers in het Schulmuseum Bremen door een klaslokaal van 1900 alsof de meester elk moment kan binnenstappen. Zwitsers bewaren hun onderwijserfgoed alsof het om horlogemakersgeheimen gaat en Japan laat in Tokio zien hoe onderwijs het land de moderne tijd in katapulteerde. En dat zijn nog maar drie voorbeelden. Een kleine digitale speurtocht leerde me dat nagenoeg alle democratisch ingerichte landen ter wereld beschikken over onderwijsmusea die met trots laten zien hoe kinderen generaties lang leerden, droomden en emancipeerden.
In die landen hebben ze door dat je je onderwijsverleden niet weggooit. Maar wij? Wij schrikken van ‘ondeugdelijke dekking’ en ‘achterstallig onderhoud’ en behandelen ons erfgoed alsof het een te duur Netflix-abonnement is.
Dordrecht heeft goud in handen, maar Den Haag ziet vooral een irritante post op de begroting die handig kan worden weggestreept.
Het sluiten van het Onderwijsmuseum is een kaakslag voor iedereen die begrijpt dat onderwijs de zuurstof is van een samenleving. Het museum laat ons leren wie wij zijn en hoe wij geworden zijn wie wij zijn. Nee, dit is geen bezuiniging… het is een amputatie. Het litteken dat straks overblijft zal ons nog lang herinneren aan de dag waarop Nederland besloot dat het eigen onderwijsverleden niet belangrijk genoeg was om te bewaren.
Het kabinet noemt het een sluitpost. In werkelijkheid sluit het de deur naar ons collectieve geheugen. En dat is een daad waarvoor andere landen zich diep zouden schamen.