Een buurtrechtbank in Dordt. De PvdA in deze stad zou daar, in één van de wijken, graag een experiment mee willen starten en ik vind dat eerlijk gezegd een goed idee. Waarom ik dat vind? Dat zal ik u uitleggen. Als journalist – en dat ben ik al héél wat jaartjes – heb ik vele tientallen grote en kleine rechtszaken bijgewoond. Over die grote strafzaken (moord, doodslag, georganiseerde criminaliteit) wil ik het nu even niet hebben, want in het buurtrechter-experiment draait het nou juist om relatief kleine zaken, waar vaak een wereld van ellende achter schuilt. In de vele jaren dat ik, soms hele dagen, op de rechtbank aan ’t Steegoversloot doorbracht, zag ik veel zogeheten draaideurcriminelen die niet zelden routineus en ‘gelaten’ hun vonnis in ontvangst kwamen nemen en van wie je gewoon wíst dat je ze binnen afzienbare tijd wel weer ging terugzien. Beloftes als: ‘Ja, edelachtbare, ik ga nu écht afkicken’ en ‘Nee, mevrouw de politierechter, mijn vrouw heeft mij vergeven voor mijn losse handjes en we gaan het samen weer proberen’ galmden dan nog even na in de rechtszaal, maar werden al snel overstemd door diep gezucht van een rechter, een officier van justitie of een advocaat. ,,Tuurlijk Henk… tot over drie maanden’’, hoorde je zo’n zittende of staande toga dan nog wel eens zachtjes voor zich uit mompelen.
En dáárom ben ik dus voorstander van een buurtrechtbank waar relatief kleine strafzaken niet louter worden afgehandeld, maar vooral bèhandeld. Dat kan, omdat er in zo’n buurtrechtbank (een schoolgebouwtje in een wijk bijvoorbeeld), snel kan worden teruggekoppeld náár of ‘kortgesloten’ mét betrokkenen partijen, zoals uitkeringsinstanties, hulpverleners, omwonenden, eventuele schuldeisers en begeleiders op het gebied van verslavingsproblematiek en schuldhulp. In plaats van louter vonnis te spreken (wat natuurlijk óók gewoon gebeurt) wordt tegelijkertijd gezocht naar oplossingen met als doel de vicieuze cirkel te doorbreken. Ik vind dat de moeite van het uitproberen waard.